İdmanın İqtisadi Təsirləri: Hərtərəfli Təhlil

İdman milyonlarla insanı ovsunlayan və böyük resursları idarə edən müasir cəmiyyətimizin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil edir. Əyləncə dəyərlərindən əlavə, idman dərin iqtisadi təsirlər göstərir, inkişafı stimullaşdırır,müxtəlif növ sənayeləri formalaşdırır və dövlət siyasətlərinə təsir göstərir. İdmanın iqtisadi nəticələrini başa düşmək siyasətçilər, bizneslər və ümumilikdə cəmiyyət üçün çox əhəmiyyətlidir. Bu məqalədə idmanın ÜDM-in artımına töhfələrindən tutmuş məşğulluq, infrastruktur, turizm və sosial rifaha təsirlərinə qədər müxtəlif iqtisadi nəticələrini araşdıracağıq.

ÜDM artımına töhfə: İdmanın əsas iqtisadi faydalarından biri onun ümumi daxili məhsulun (ÜDM) artımına göstərdiyi töhfədir. İdmanla əlaqəli sənayelər peşəkar liqalar, yayımlar, məhsul satışları, reklamlar və turizm də daxil olmaqla geniş diapazonu əhatə edir. Bu sektorlar birlikdə iqtisadi məhsula birbaşa təsir göstərərək əhəmiyyətli gəlirlər yaradır. Qlobal İdman Bazarının həcminin 5,6 % mürəkkəb illik artım tempi (CAGR) ilə 2024-cü ildə 506,93 milyard dollara çatacağı proqnozlaşdırılır. Bu göstəricinin 2028-ci ildə isə 5,6% mürəkkəb illik artım tempi (CAGR) ilə 629,81 milyard dollar qədər artacağı gözlənilir.  Olimpiadalar, FIFA Dünya Kuboku və Super Bowl kimi əsas idman tədbirləri vasitəsilə bilet satışından, turizm və infrastruktur investisiyalarından ev sahibi ölkələrin iqtisadiyyatlarına milyardlarla dollar daxil olur ki, bu da iqtisadi katalizator rolunu oynayır.

Məşğulluğun yaradılması: İdman sənayesi idmançılar, məşqçilər, administratorlar, marketoloqlar, yayımçılar və işçilər də daxil olmaqla, müxtəlif peşələri əhatə edən məşğulluq mənbəyi rolunu oynayır. Bundan əlavə, idmanla əlaqəli fəaliyyətlər turizm, nəqliyyat və ticarət kimi sektorlarda dolayı yolla məşğulluq imkanları yarada bilər. Beynəlxalq Əmək Təşkilatının (BƏT) məlumatına görə, idman sektoru qlobal miqyasda milyonlarla insanı işlə təmin etməklə yanaşı, iş yerlərinin yaradılmasına və bacarıqların inkişafına da kömək edir.

İnfrastrukturun inkişafı: Böyük idman tədbirlərinə ev sahibliyi etmək çox vaxt infrastruktura, o cümlədən stadionlara, nəqliyyat şəbəkələrinə, yaşayış obyektlərinə və istirahət yerlərinə böyük investisiyalar qoyulmasını tələb edir. İlkin xərclər əhəmiyyətli olsa da, infrastrukturun inkişafı layihələri şəhər infrastrukturunu gücləndirir, turizmi təşviq edir və iqtisadi inkişafa olduqca vacib və uzunmüddətli faydalar verir.

Turizm və Otelçilik: İdman turizmi səyahət sənayesi daxilində gəlirli bir yer tutur və dünya üzrə milyonlarla ziyarətçini cəlb etməkdə böyük rol oynayır. Nəhəng idman tədbirləri turistlər üçün maqnit rolunu oynamaqla, hava yolları, otellər, restoranlar və yerli bizneslər üçün gəlirlər gətirir.

Sosial rifah: İqtisadi əhəmiyyətindən əlavə, idman sosial birliyi, ictimaiyyətlə əlaqəni və fərdi rifahı təşviq etməkdə əsas rol oynayır. İdman fəaliyyətlərində iştirak fiziki hazırlığı, psixi sağlamlığı və sosial inteqrasiyanı artırdığı üçün səhiyyə xərclərini azaldır və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırır. Kütləvi idman proqramlarına, istirahət obyektlərinə və gənclərin təşəbbüslərinə investisiyalar cəmiyyətin daha sağlam, daha möhkəm, daha özgüvənli olması kimi uzunmüddətli dividendlər gətirir.

Yusif Ələkbərli

İqtisadi təhlil üzrə mütəxəssis