- 11:51 08.06.2024
Beynəlxalq Avtomobil Federasiyasının (FIA) Avtoidman üzrə Ümumdünya Şurasının məlumatına əsasən, paytaxtımız növbəti Azərbaycan Qran Prisinə 2024-cü ilin 13-15 sentyabr tarixlərində ev sahibliyi edəcək.
2016-cı ildən etibarən hər il paytaxt Bakıda keçirilən Formula 1 Azərbaycan Qran Prisi təkcə idman həvəskarları üçün deyil, həm də ölkə iqtisadiyyatı üçün əlamətdar hadisəyə çevrilmişdir. Belə yüksək səviyyəli beynəlxalq tədbirə ev sahibliyi etmək maliyyə faydalarından tutmuş uzunmüddətli iqtisadi üstünlüklərə qədər çoxşaxəli iqtisadi təsirlərə malikdir.
PricewaterhouseCoopers (PwC) araşdırmasına əsasən Formula 1 Azərbaycana gəldikdən sonra yarışın ilk dörd ilində 506,3 milyon dollar gəlir gətirmişdir. 2023-cü ildə Azərbaycan Qran Prisində bilet satışı əvvəlki altı illə müqayisədə ən yüksək səviyyəyə çatmış, ilk dəfə olaraq 100-dən çox müxtəlif ölkədən azarkeşlər ölkəmizə gəlmişdir. Qran Pri zamanı beynəlxalq ziyarətçilərin axını turizm sektoruna əhəmiyyətli dərəcədə müsbət təsir göstərir. 2023-cü ildə yarışa təxminən 95 000 tamaşaçının qatıldığı, onlardan 40 000-ə yaxınının xarici qonaqlar olduğu bildirildi. Orta hesabla hər əcnəbi ziyarətçi qaldıqları müddətdə yaşayış, yemək, əyləncə və nəqliyyat xərclərini əhatə edən təxminən 1200 dollar xərcləyir. Bu, təkcə xarici turistlərdən yerli iqtisadiyyata təxminən 48 milyon dollar vəsaitin daxil olması deməkdir.
Qran Pri çoxsaylı müvəqqəti iş imkanları yaradır. Tədbirdə müxtəlif vəzifələrdə minlərlə insan çalışır. Hər il qısa müddətli məşğulluq imkanlarının artırılması və mövsümi işsizliyin azaldılmasına töhfə verməsi üçün təxminən 5000 müvəqqəti iş yeri yaradılır.
Azərbaycan Qran Prisinin qlobal yayımı ölkənin nüfuzunu artırır. Yarışın yayımının dünya üzrə 500 milyondan çox tamaşaçıya çatdığı təxmin edilir və media və yayım hüquqlarından ölkəyə əhəmiyyətli məbləğdə gəlirlər gəlir.
Qran Priyə ev sahibliyi etmək infrastruktura böyük investisiya tələb edir. Bakı Şəhər Halqasının tikintisi və təmiri, yolların abadlaşdırılması və ictimai abadlıq işləri şəhərin infrastrukturunu yaxşılaşdırır. Bu inkişaf ilkin olaraq baha başa gəlsə də, şəhərin ümumi infrastrukturunu, gələcək tədbirlər və investisiyalar üçün cəlbediciliyini yaxşılaşdırmaqla Bakının uzunmüddətli iqtisadi artımına töhfə verir.
Formula 1 Qran Prisi kimi beynəlxalq tədbirə uğurla ev sahibliyi etməsi qlobal investorlara Azərbaycanın irimiqyaslı tədbirlər təşkil etməyə qadir olduğunu göstərir. Bu, investorların inamını artırır və birbaşa xarici investisiyaların (BXİ) artmasına səbəb olur. Məsələn, ilk Qran Pridən sonrakı illərdə Azərbaycanda daşınmaz əmlak, turizm və infrastruktur kimi sektorlarda XBİ-də nəzərəçarpacaq artımlar müşahidə olunub.
Faydalar əhəmiyyətli olsa da, Qran Prinin keçirilməsi ilə bağlı xərcləri də nəzərə almaq vacibdir. Azərbaycan tədbirin təşkilinə böyük sərmayə qoyur və illik xərclərin təxminən 40 milyon dollar olduğu təxmin edilir. Bununla belə, həm birbaşa, həm də dolayı iqtisadi səmərə nəzərə alındıqda investisiyanın gəlirliliyi xərcləri üstələyir. Hərtərəfli xərc-fayda təhlili göstərir ki, xalis iqtisadi təsir müsbətdir və ölkənin ümumi iqtisadi inkişafına töhfə verir.
Yusif Ələkbərli
İqtisadçı Ekspert
